Orhan Pamuk
Ý nghĩa
Duy Đoàn chuyển ngữ từ bản tiếng Anh của Maureen Freely
Này, cảm ơn quý vị đã đọc tôi. Tôi có lẽ nên vui mừng khi hiện diện nơi đây, dẫu cho không tránh khỏi cảm giác lúng túng. Tôi thích cách quý vị đưa mắt lướt qua tôi. Bởi tôi ở đây để phục vụ quý vị kia mà. Cho dù tôi không chắc như thế nghĩa là sao. Tôi thậm chí còn không biết vào những ngày này thì mình là thứ gì – như thế không phải là điều đáng tiếc lắm ru? Tôi là hỗn hợp các loại kí hiệu; tôi mong mỏi người ta nhìn thấy mình, nhưng rồi tôi lại mất tinh thần. Phải chăng tốt hơn thì tôi nên giấu mình đi trong bóng tối, thật xa, khuất tầm mắt mọi người? Đó là điều tôi không thể quyết định. Tôi đang nỗ lực hết mình để tồn tại nơi đây, ngay khi tất cả những mối lo âu này vẫn còn đó, thật lạ lùng. Đây là điều tôi muốn quý vị hiểu cho: Kiểu phô bày này đối với tôi là thứ mới mẻ. Tôi thật là chưa bao giờ hiện hữu theo cách thế này. Hồi xa xưa, chúng ta thường ở cùng một phía hơn. Tôi thích thu hút sự chú ý của các vị, nhưng không cần phải suy tư nhiều về chuyện ấy, bởi đó là lúc tôi cảm thấy thư giãn nhất. Do đó cứ giữ tôi ở một góc tâm hồn quý vị và hãy quên đi việc tôi thậm chí vẫn còn đó. Tôi muốn nhắc quý vị – một cách âm thầm, theo cách mà tôi từng làm hồi xa xưa – rằng thật tuyệt khi hiện hữu trước quý vị mà quý vị thậm chí còn không biết đến. Dù thế, tôi không dám chắc điều này thật sự có thể xảy ra lần nữa. Bởi vì vấn đề thật sự là vầy: tôi cứ hay nghĩ mình là hình ảnh, lúc mà thật sự tất cả những gì tôi hiện hữu ra chỉ là từ ngữ. Bởi vì khi tôi là các mẫu tự, tôi nghĩ mình là hình ảnh, và khi tôi là hình ảnh thì tôi lại nghĩ mình là mẫu tự. Nhưng điều này không phát xuất từ mâu thuẫn – đây là cuộc sống của tôi. Để coi quý vị mất bao lâu để làm quen với nó. Nếu quý vị hỏi tôi, thì lí do mà chúng ta không thể thông hiểu lẫn nhau chính là phần bên trong đầu óc quý vị nó khác. Quý vị thấy đó, lí do duy nhất tôi ở đây là để tạo một ý nghĩa nào đó. Nhưng quý vị nhìn tôi như thể tôi chỉ là một vật thể. Vâng, tôi biết – tôi đúng là có một cơ thể. Nhưng cơ thể tôi chỉ ở đây nhằm giúp cho phần ý nghĩa của tôi vỗ cánh bay xa thôi. Từ cách quý vị nhìn tôi thì tôi biết mình có cơ thể này, biết phần bên trái và bên phải của tôi được trang hoàng bằng màu sắc và các dạng hình. Điều này làm tôi hài lòng và nó làm tôi lúng túng. Ngày xưa, khi tôi chỉ là một ý nghĩa, tôi chưa từng nghĩ đến chuyện mình cũng là một vật thể, và tôi còn không có tâm hồn nữa; tôi không khác chi một kí hiệu khiêm nhường băng qua giữa hai tâm hồn đẹp đẽ. Tôi không chú ý đến sự hiện hữu của bản thân, và điều này thật hay. Quý vị có thể nhìn tôi và tôi sẽ không nghĩ gì đến nó. Nhưng giờ đây, khi đôi mắt quý vị chạy lướt qua bọn mẫu tự chúng tôi, tôi cảm thấy như thể mình có một cơ thể – như thể tất cả những gì tôi có chỉ là một cơ thể – và những cơn rùng mình chạy khắp người tôi. Được thôi, tôi sẽ thừa nhận điều đó: tôi thích vậy, chỉ một tẹo thôi, và tôi sẽ đồng hành cùng nó, nhưng tôi cũng cảm thấy có chút ngượng ngùng. Nhưng vào thời điểm nó bắt đầu làm tôi hài lòng, tôi muốn hài lòng hơn nữa và điều đó làm tôi sợ hãi. Kết cuộc tôi đành hỏi bản thân, Chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo đây? Tôi bắt đầu lo lắng cơ thể mình sẽ che khuất đi phần linh hồn và lo lắng rằng cái ý nghĩa – ý nghĩa của tôi – sẽ bị đẩy vào tận nơi sâu thẳm trong tôi. Đó là lúc tôi bắt đầu muốn ẩn mình trong bóng tối. Đó là khi quý vị không còn hiểu tôi nữa, quý vị bắt đầu thấy lúng túng, và thậm chí quý vị không thể nhận ra là quý vị đang đọc tôi, hay chỉ đơn thuần nhìn chằm chằm vào tôi. Đó là khi tôi thấy sợ hãi cơ thể mình và ước gì tôi chỉ là một ý nghĩa mà thôi, nhưng tôi cũng biết mình đã để điều này xảy ra quá muộn màng. Giờ đây không còn lối nào quay về những ngày xưa tốt đẹp nữa, quay về những tháng ngày trước khi quý vị xuất hiện; không còn lối quay về thời điểm tôi chỉ là một ý nghĩa mà thôi. Vào quãng thời gian như lúc này tôi không hoàn toàn ở nơi đây cũng chẳng hoàn toàn ở nơi khác; thay vào đó tôi lãng đãng giữa đất trời mông mênh, không biết đi đâu về đâu. Điều này thật đau lòng, và tôi gắng xoa dịu bản thân bằng những lạc thú nơi cơ thể. Tôi thích thu hút sự chú ý của quý vị, nhưng quý vị đừng gửi gắm nó quá nhiều suy tư, bởi đó là lúc tôi cảm thấy thư giãn nhất. Liệu tôi có nên là một ý nghĩa hay nên là một vật thể? Mẫu tự hay hình ảnh? Điều đó nhắc tôi nhớ, tôi – gượm đã, đừng đi vội thế… tôi vẫn chưa thể chịu được ý nghĩ là quý vị lật sang trang… quý vị vẫn không hiểu tôi thế mà lại ruồng bỏ tôi… Continue reading →
Chiếc nón 